La "questione" del cimitero di Rovigno. Vicissitudini del trasferimento da Monte alle Laste.

Il dibattito, nel secondo Ottocento, sullo stato e la manutenzione del vecchio cimitero di Rovigno e sulla sua ubicazione, ha tenuto un posto di rilievo. Allora il cimitero era un bene ecclesiastico, ma l’amministrazione era tenuta dal Comune. Nel 1897 il sopralluogo di una commissione luogotenenziale denunciò lo stato del tutto anormale del camposanto, ordinando la proibizione all’uso del cimitero. Tra dubbi e dure opposizioni si giunse infine a decretare il trasferimento fuori dall’abitato, nella posizione Laste, affidandone la realizzazione allo studio Perissini-Nordio di Trieste: le prime sepolture furono eseguite già nel dicembre del 1898.Stanje, održavanje i lokacija starog rovinjskog groblja zazuzelo je značajno mjesto u raspravi koja se vodila u drugoj polovici 18. stoljeća, pogotovo po pitanju poštivanja higijensko-zdravstvenih propisa i raspoloživog prostora za ukope. Tada je groblje bilo crkveno dobro, ali je njime upravljala Gradska vlast kojoj su važeći sanitarni propisi dodjeljivali obavezu čuvanja. Ideja o izgradnji novog groblja nije se mogla razvijati zbog nepoznanice o velikim troškovima kupnje novog terena, tako da se dugo vremena pokušavalo ono postojeće prilagoditi modernim zahtjevima. Uviđajem namjesništva iz 1897. utvrđeno je da se groblje nalazilo u posve nenormalnom stanju i da nije ni najmanje odgovaralo svojoj funkciji, te je smjesta naređeno zatvaranje grobnica na prostoru ispred crkve, pronalaženje nove mrtvačnice i prestanak korištenja groblja. Nakon sumnji i žučnih rasprava donijeta je odluka o premještanju groblja izvan naselja, na području Laste, koje je izabrano između ostalih pet predloženih lokacija. Realizacija je povjerena tršćanskom studiju Perissini- Nordio, a prvi ukopi su izvršeni već u prosincu 1898. Od tog sudbonosnog dana trebalo je proći još nekoliko godina opsežne i složene građevinsko-arhitektonske djelatnosti uz značajne financijske napore da bi se okončao dugi i složeni spor između rovinjske crkve i gradske uprave oko vlasništva nad nekretninom, koji je definitivno riješen 1904